Türkiye’de halihazırda çeşitli üniversitelerde felsefe programları bulunmaktadır. Bu programlara bakıldığında görülen şudur: programlar öğrencilere ağırlıklı olarak tarihsel felsefe bilgileri vermekte ve salt felsefi beceriler kazandırmaya yönelik bir dizi çalışma uygulamaktadır. Öte yandan, dünyadaki önemli felsefe programlarına bakıldığında, bunların daha geniş tabanlı oldukları gözlenmektedir. Geniş tabanlı programlar, felsefi araştırma pratiği sonucu kazanılan entelektüel yetenekleri kullanarak hızla değişen bir dünyada öğrencinin çok yönlü ve becerikli olmasını sağlamaya yöneliktir. Bu tür programlarda, yalnızca felsefeye odaklanmak yerine daha geniş bir bakış açısı seçilmekte ve felsefeyle ilgili diğer alanların dengeli bir şekilde ele alınması sağlanmaktadır.
Bilkent Felsefe programı da geniş tabanlıdır, çünkü öğrencilerin felsefe dışında bir takım alanlarda — fizik, biyoloji, bilgisayar, matematik, istatistik, ekonomi, yabancı dil, edebiyat, tarih, sanat — dersler almasını öngörmektedir. Bu yaklaşımın üç nedeni vardır:
- Program öğrenciye fizik, matematik, ekonomi, tarih gibi alanlarında önemli anlayışlar kazandıracağı için, öğrencinin bu alanlardaki çalışmaları bilirkişi pozisyonundan sorgulaması mümkün olacaktır. Aynı sebeple, öğrenci, bu diğer alanların sürekli gerek duyulan yönlerini tanımlayabilecek ve takdir edebilecek yetkinliğe sahip olacaktır.
- Akademik araştırmada, özellikle aralarında ilintili alanlarda fikirlerin birbirini beslemesi esastır. Bu anlamda, felsefe öğrencisi bir yandan felsefe dışında dersleri kullanarak felsefi anlayışını geliştirecek, diğer yandan felsefe bilgisine dayanarak diğer alanlardaki konulara daha verimli bir şekilde yaklaşabilecektir. Bilhassa lisans üstü çalışmalar yapacak öğrenciler için bu büyük yararlar sağlayacaktır.
- Felsefe derecesinin alınması için geçen dört yıl boyunca alınacak bir takım dersler – ikinci yabancı dil, istatistik, bilgisayar, v.b. – işyerinde ve lisans üstü çalışmalarda gerekli özel becerileri sağlayacaktır. Özellikle ikinci yabancı dil bilgisinin, felsefi metinlerin özgün kaynaklarından okunmasını zorunlu (veya en azından arzu edilir) kılan yerleşik akademik eğilim dikkate alındığında önem taşıdığı açıktır.
Mezunların büyük bir bölümü lisans üstü çalışmalara devam ederek akademik bir doğrultuda çalışmalarını sürdürecektir. Ancak mezunlar için olası tek doğrultu bununla kalmamaktadır. Felsefe mezunlarının sahip olacakları bir dizi önemli özellik olacaktır:
- Gerektiğinde eleştirel olabilen yapıcı ve bilimsel bakış,
- Sağduyusal akıl yürütme,
- Dünya düşünce tarihindeki önemli kilometre taşlarını bilme,
- Türkiye ve dünyayı anlamaya yönelik toplumsal/tarihsel bilinç,
- Mükemmel İngilizceye ek olarak gelişkin ikinci yabancı dil bilgisi,
- Fendeki çağdaş kuramlarla tanışıklık,
- Matematiksel olgunluk,
- Bilgisayar kullanma ve programlama bilgileri,
- Düzgün yazma ve konuşma,
- Sanat ve edebiyat zevki.
Küreselleşen dünyada bu özellikleri kişiliğinde toplayan bir bireyin önünde zengin iş olanakları açılacağını beklemek doğaldır. Özellikle Anglo-Sakson dünyasında, felsefe bölümü mezunlarının önemli bir kısmının zorlanmadan sosyal bilimlerin ve beşeri bilimlerin çeşitli alanlarına girdikleri bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır. Ülkemizde de böylesi bir programdan mezun olacak olgun kişilerin yapacağı katkılara gereksinim olduğu açıktır. Örneğin, son yıllarda çeşitlilik ve büyüklük açılarından etkileyici bir noktaya ulaşan Türk kitap/dergi yayıncılığı sektöründe, felsefe programından mezun kişilerin danışman, editör, eleştirmen, çevirmen gibi görevlerde istihdam edilmeleri beklebilir. Benzer şekilde; tutarlı, etik ve estetik olması kaçınılmaz olan yazılı/görsel medyada, felsefe programı mezunları önemli yol gösterici roller oynayabilirler. Bunlara ek olarak, programdan mezun olanların Türkiye’nin seçkin orta öğretim kurumlarında felsefe öğretmeni olarak istihdam edilmesi beklenebilir.
Öğrencilerin alması gereken zorunlu ve seçmeli tüm derslerin kodları, adları ve kredileri, bu sayfada dönem bazında gösterilmiştir. Yaz aylarında yapılacak 2 adet birer aylık staj da bu dersler arasındadır. Programda yer alan her dersin gerisinde, öğrencinin bağımsız araştırma yeteneğini giderek geliştirme düşüncesi yatmaktadır. Dördüncü sınıfta bir öğretim üyesinin gözetiminde hazırlanacak mezuniyet teziyle bu düşünce son aşamasına ulaşmaktadır.
Program, şu anda felsefede en iyi programlara ve öğretim elemanlarına sahip üniversitelerde (örneğin, A.B.D.’de New York Üniversitesi, Princeton Üniversitesi, Rutgers Üniversitesi, Stanford Üniversitesi, Harvard Üniversitesi, Yale Üniversitesi,Massachusetts Teknoloji Enstitüsü; İngiltere’de Oxford Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi) uygulandığı üzere, sadece kaliteli felsefe öğretimine ve araştırmasına yöneliktir. Bilimsel ölçütlere uygun her türlü akademik felsefi söylem ve konu, programın kapsama alanı dahilindedir. Mamafih programın ayrıntıları incelendiğinde çözümlemeli (analitik) yanının çok daha belirgin olduğu görülecektir. Yukarıda anılan Amerikan ve İngiliz üniversitelerinde de durum bu şekildedir. İngiliz felsefecisi Sir Peter Strawson, analitik bir felsefecinin, kavramsal çözümlemeyi (analizi) kullanan — yani bir kavram veya fikrin hangi öğelerden oluştuğuna ve bunlar arasındaki ilişkilere eğilen — kişi olduğunu söyler. Bu doğrultuda, Bilkent Felsefe programı anlaşılabilir ve mantık silsilesini izleyen argümanlardan oluşan felsefi çalışmaların ‘iyi’ felsefenin nasıl olması gerektiği konusunda ipuçları verdiğine inanır. Ayrıca, günümüzde bilimsel sonuçların felsefe açısından önemi arttığı için, programda felsefe ve fen sık sık kesişmektedir.
Bilkent Bilgisayar Merkezince işletilen bilgisayar laboratuvarlarında hızlı İnternet bağlantılı ve en son teknolojiye sahip kişisel bilgisayarlar Felsefe öğrencilerinin kullanımına açık olacaktır. Bilgisayarlar, öğrenciler tarafından; yazılı ödev/sözel sunum hazırlamak, program yazmak, e-posta, internet, v.b. amaçlarla serbestçe kullanılacaktır.
Felsefeyle ilgili üniversitemiz kütüphanesinde bulunan kitapların sayısı 10,000’den fazladır. Kitapların künye bilgileri Bilkent Kütüphanesi web sitesinden Library Catalog bölümüne tıklayarak incelenebilir. Bu sayfadan da Kütüphanemizin basılı ve/veya elektronik formatta abone olduğu 100’den fazla felsefe dergisiyle ilgili bilgileri görmek mümkündür.